آسیب شناسی تفسیر علمی ناظر بر تفسیر الجواهر طنطاوی

تفسیر علمی به عنوان یکی از روش های تفسیری از آغاز تا کنون، با دو رویکرد موافق و مخالف رو به رو بوده است؛ طرفداران این گرایش بنابر اهدافی همچون اثبا اعجاز علمی قرآن، رفع تعارض علم و دین و ....، دو طریقه اعتدالی و افراطی را در پیش گرفتند. از جمله متقدمان معتقد به این گرایش، غزالی و در بین معاصران، طنطاوی را می توان نام برد. اما گروه مخالف با مطرح نمودن اشکالاتی مانند عدم اعتبار این شیوه از نظر لغوی و سبب نزول، تحول پذیری یافته های علمی و ... به انکار تفسیر علمی پرداختند، که این گروه شامل سنت گرایان افراطی همانند شاطبی و متجددگرایان دینی همچون امین خولی بوده اند. دراین میان رویکرد توافقی افراطی، زمینه ساز وقوع چالش ها و آسیب های تفسیر علمی گشت: که عبارت بودند از: مطلق انگاری علم، تعمیم نابه جا در یکی کردن کتاب تکوین وکتاب تشریع، زیاده گویی های علمی ، تطبیق ها و تحمیل ها، غیب زدایی ها و ... همه ی این موارد در نمونه ی بارز تفسیر علمی افراطی یعنی تفسیر الجواهر مشاهده شد، به طوری که طنطاوی با زیاده روی های علمی بجای تبیین پیام آیات علمی ذهن مخاطبان را به مباحث فرعی کشانده و تفسیر خویش را به دایره المعارف علوم مبدل نمود. حال د رمقابل این گونه تفاسیر، اگر مفسر علمی طبق اصول و ضوابط صحیح تفسیر علمی به تبیین آیات بپردازد، علاوه بر فهم آیات، از آسیب ها دور می گردد وتفسیر علمی مقبولی ارائه خواهد داد.